Είναι γεγονός πως για τους περισσότερους από εμάς, η έννοια της ανακύκλωσης συσκευών είναι στο μυαλό μας συνδεδεμένη με πολύ συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων. Σίγουρα, για παράδειγμα, θα σκεφτείς να ανακυκλώσεις παλιά smartphones, παλιές οθόνες και ηλεκτρονικούς υπολογιστές, παλιές τηλεοράσεις και εκτυπωτές ή παλιές λευκές συσκευές όπως ψυγεία και κουζίνες.
Το πρόβλημα είναι πως, στην καθημερινότητά μας, χρησιμοποιούμε δεκάδες ακόμη συσκευές που ενώ μπορούν να ανακυκλωθούν, συνήθως το παραβλέπουμε. Αυτές ακριβώς είναι οι «αόρατες» συσκευές. Συσκευές δηλαδή που ενσωματώνουν ηλεκτρικά ή ηλεκτρονικά εξαρτήματα και οι οποίες όταν φτάνουν στο τέλος της ζωής τους -όταν δηλαδή δε μπορείς να τις επισκευάσεις ή να τις επαναχρησιμοποιήσεις- πρέπει να ανακυκλώνονται.
Βάζουμε στοίχημα πως μπορείς να σκεφτείς αμέτρητες αόρατες συσκευές. Όπως για, παράδειγμα, το έξυπνο ρολόι και τα έξυπνα ακουστικά σου, τα ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά παιχνίδια, οι συσκευές smart home, τα ηλεκτρικά σκούτερ και ποδήλατα, οι διάφοροι ανιχνευτές και αισθητήρες, τα ηλεκτρικά εργαλεία, οι συσκευές περιποίησης προσώπου και σώματος, οι ηλεκτρικές οδοντόβουρτσες, ακόμη και τα ηλεκτρονικά τσιγάρα ή τα απλά καλώδια.
«Αόρατες» συσκευές που οδηγούν σε απολύτως ορατά προβλήματα
Επειδή είναι λογικό να αναρωτιέσαι γιατί είναι τόσο σημαντική η ανακύκλωση των αόρατων συσκευών, θα αφήσουμε τους αριθμούς να μιλήσουν. Σύμφωνα, λοιπόν, με μια μελέτη που αναπτύχθηκε το 2022 από το Ινστιτούτο των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση και τους Πόρους (UNITAR) και τα μέλη του WEEE Forum σε 6 χώρες (Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβενία και Ολλανδία), από τα 74 ηλεκτρονικά προϊόντα που βρίσκονται σε ένα μέσο νοικοκυριό 13 παροπλίζονται (9 από αυτά είναι αχρησιμοποίητα αλλά λειτουργούν και 4 είναι σπασμένα).
Κάθε χρόνο, αχρησιμοποίητα καλώδια, ηλεκτρονικά παιχνίδια, ρούχα διακοσμημένα με LED, ηλεκτρικά εργαλεία, ηλεκτρονικά τσιγάρα και αμέτρητα άλλα μικρά καταναλωτικά είδη, που συχνά δεν αναγνωρίζονται από τους καταναλωτές ως ηλεκτρονικά απόβλητα, ανέρχονται σε 9 δισεκατομμύρια κιλά ηλεκτρονικών αποβλήτων, το 1/6 του συνόλου ηλεκτρονικών αποβλήτων παγκοσμίως. Αυτή η αόρατη κατηγορία ηλεκτρονικών αποβλήτων, θα ισοδυναμούσε με το βάρος σχεδόν μισού εκατομμυρίου φορτηγών 40 τόνων, ποσότητα αρκετή για να σχηματίσει μια γραμμή φορτηγών μήκους 5.640 χιλιομέτρων!
Περίπου 3,2 δισεκατομμύρια από τα 9 δισεκατομμύρια κιλά των αόρατων συσκευών ανήκουν στην κατηγορία των ηλεκτρονικών παιχνιδιών: αυτοκινητάκια, τραινάκια, μουσικά παιχνίδια, κούκλες που μιλάνε, ρομποτικές φιγούρες, drones κλπ. Συνολικά, γύρω στα 7,3 δισεκατομμύρια μεμονωμένα αντικείμενα απορρίπτονται ετησίως, αντιστοιχώντας σε περίπου ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι για κάθε άνθρωπο στη Γη!
Τα εκτιμώμενα 844 εκατομμύρια ηλεκτρονικά τσιγάρα που απορρίπτονται ετησίως ισοδυναμούν με ένα βουνό ηλεκτρονικών αποβλήτων ίσο με τρεις φορές το βάρος της Γέφυρας του Μπρούκλιν στη Νέα Υόρκη ή έξι φορές το βάρος του Πύργου του Άιφελ στο Παρίσι!
Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι 950 εκατομμύρια κιλά καλωδίων που περιείχαν πολύτιμο, εύκολα ανακυκλώσιμο χαλκό, απορρίφθηκαν την περασμένη χρονιά. Μιλάμε δηλαδή για αρκετό καλώδιο για να κάνει κύκλους γύρω από τη Γη 107 φορές! Μικρά ηλεκτρονικά είδη ευρείας κατανάλωσης και αξεσουάρ (όπως ακουστικά ή τηλεχειριστήρια – συχνά δεν αναγνωρίζονται ως ηλεκτρονικά είδη) κατατάσσονται στην κορυφή της λίστας των παροπλισμένων προϊόντων.
Επιπρόσθετα, όταν ηλεκτρονικές συσκευές και εξαρτήματα απορρίπτονται ακατάλληλα επειδή δεν αναγνωρίζονται ως ηλεκτρονικά απόβλητα, συχνά καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής ή αποτεφρωτήρες. Τα ηλεκτρονικά περιέχουν διάφορες επικίνδυνες ουσίες όπως μόλυβδο, υδράργυρο, κάδμιο και επιβραδυντικά φλόγας, που μπορούν να εισχωρήσουν στο έδαφος και τις πηγές νερού, ρυπαίνοντας τα οικοσυστήματα και θέτοντας την υγεία των ανθρώπων και των ζώων σε κίνδυνο.
Αυτές οι συσκευές περιέχουν επίσης πολύτιμους πόρους, συμπεριλαμβανομένων πολύτιμων μετάλλων όπως ο χρυσός, το ασήμι και ο χαλκός, καθώς και σπάνια στοιχεία (Κρίσιμες Πρώτες Ύλες) όπως το λίθιο, τα οποία είναι ζωτικής σημασίας για την πράσινη μετάβαση και την παραγωγή νέων ηλεκτρονικών συσκευών. Όταν δεν ανακυκλώνουμε σωστά, αυτά τα πολύτιμα υλικά δεν εισέρχονται ξανά στον κύκλο παραγωγής και πάνε χαμένα.
Έτσι, την επόμενη φορά που θα ασχοληθείς με το καθάρισμα του σπιτιού, πάρε μια μεγάλη τσάντα και βρες όλες εκείνες τις αόρατες συσκευές που δεν χρησιμοποιείς πια και δεν πρέπει να καταλήξουν στους κάδους απορριμμάτων. Πίστεψέ μας, θα εντυπωσιαστείς από τον όγκο και το βάρος των συσκευών που θα συλλέξεις.
Τα υπόλοιπα, τα αναλαμβάνει η Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε. (electrocycle.gr), το μεγαλύτερο Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης Αποβλήτων Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (ΑΗΗΕ) στην Ελλάδα. Η Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε. ανακυκλώνει όλες τις συσκευές που μπαίνουν στην πρίζα ή λειτουργούν με μπαταρία, καθώς και λαμπτήρες, δοχεία τόνερ και μελάνια.
Το μόνο που χρειάζεται είναι να επισκεφθείς ένα από τα εκατοντάδες σημεία συλλογής της εταιρείας σε όλη την Ελλάδα!
Η Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε. οργανώνει τη συλλογή ΑΗΗΕ, τη μεταφορά, την προσωρινή αποθήκευση, τον διαχωρισμό και την επεξεργασία αυτών, καθώς και των κατασκευαστικών τους στοιχείων, με τελικό στόχο την απομάκρυνση των επιβλαβών ουσιών για το περιβάλλον και την επανένταξη των αξιοποιήσιμων υλικών ως πρώτη ύλη στην παραγωγή νέων προϊόντων. Δώσε κι εσύ στις αόρατες συσκευές σου την προσοχή που τους αξίζει!
